Głowacz białopłetwy, pospolity (Cottus gobio)
Jest to mała rybka, o dość nietypowym wyglądzie jak na rybę słodkowodną. A to dlatego, że jego rodzina składa się głównie z gatunków słonowodnych.
Ciało głowacza ma kształt klinowaty, o dużej spłaszczonej głowie i dużym otworze gębowym, uzbrojonym w liczne drobne ząbki.
Oczy umieszczone są na górze głowy. Wygląda trochę „żabowato". Linia boczna równo i wyraźnie przebiega wzdłuż całego ciała. Skóra pozbawiona łusek. Występują dwie płetwy grzbietowe nie stykające się ze sobą. Ich górne krawędzie są wyraźnie zaokrąglone. W pierwszej płetwie grzbietowej posiadają od 6 – 9 promieni twardych.
Płetwy piersiowe są duże, szerokie i mają wachlarzowate kształty. Pod nimi umieszczone są płetwy brzuszne. Dość długie, nie sięgające jednak do otworu odbytowego. Równie długa jest płetwa odbytowa. Płetwa ogonowa wyraźnie zaokrąglona.
Brzuch biały. Na wszystkich płetwach, poza brzusznymi, występują ciemne paski. Typową cechą odróżniającą głowacza białopłetwego od bardzo podobnego głowacza pręgopłetwego, są właśnie białe płetwy brzuszne, pozbawione pasków. Na pokrywach skrzelowych umieszczone są kostne kolce.
O które łatwo się skaleczyć przy nieostrożnym obchodzeniu się z tą rybką.
Ogólnie wygładem przypomina „straszydło".
Głowacz jest słabym pływakiem, ze względu na swój szczątkowy pęcherz pławny. Porusza się „podskokami" na krótkim odcinku, szukając za wszelką cenę schronienia pod najbliższym kamieniem. Czasem brodząc w rzece można dostrzec małą spłoszona rybkę, poruszającą się właśnie w ten charakterystyczny sposób. Ubarwienie głowacza jest zmienne. Od brązowego u osobników żyjących na piaskowym dnie, do zupełnie czarnych u tych z kamienistego dna.
Występuje w całej Europie, oprócz północnej Skandynawii. W Polsce w górnym biegu Wisły i Odry oraz w ich górnych dopływach. Jak również w niewielkich strumykach zasilających większe rzeki. O czystej i dobrze natlenionej wodzie. J
est bardzo czuły na wszelkie zanieczyszczenia, i spadki natlenienia wody. Żeruje głównie nocą. Dzień spędza ukryty pod kamieniami i innymi zawadami na dnie rzeki czy strumienia. Pożywieniem głowacza jest drobna fauna denna, owady i małe rybki. Czasem ikra . Dawniej uważany był, za zajadłego wroga pstrąga.
Obecnie nie jest to już tak oczywiste. Tarło od II – IV. Samica składa ikrę do dołków pod kamieniami. Samiec strzeże ikry, wachlując płetwami, zapewniając jej stały dopływ świeżej i dobrze natlenionej wody. Narybek wylęga się po około 3-ch tygodniach. Rybka ta osiąga długość od 10 – 12cm. W wyjątkowych okolicznościach nawet od 15 – 20cm. Stanowi jedną z głównych zdobyczy pstrąga.
Gatunek zagrożony w skali europejskiej (kat. LC), ujęty w dyrektywie habitatowej UE. W Polsce objęty ścisłą ochroną. Gatunek umieszczony również w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt z kategorią NT.
Literatura.
1. Andrzej Rudnicki – Atlas. Ryby Wód Polski
2. Jiri Cichar – Przewodnik. Ryby Słodkowodne
3. Andrzej Bakanowski Stanisław Stupkiewicz – Z Rybami na Ty
4. Juraj Holczik Jozef Mihalik – Ryby Słodkowodne
5. Internet
6. Zdjęcia Internet