... żeby pierwsza nie ugryzła.
Każdy kto zaczyna przygodę z muchówką albo zastanawia się nad tym czy spróbować ma na początku mnóstwo pytań i mnóstwo niewiadomych. Czasem doza niepewności jest wystarczająco duża,
aby skutecznie zniechęcić do wypróbowania tej metody, przez niektórych uważanej za królową wędkarstwa.
Mimo że nie mam jakiegoś wielkiego doświadczenia w muszce postaram się tym, którzy się wahają
i nie wiedzą od czego zacząć, przybliżyć trochę tajniki tej metody i kilka spraw technicznych o których każdy początkujący muszkarz wiedzieć powinien bo sam jeszcze niedawno szukałem odpowiedzi na wiele pytań jak również artykułów tym związanych.
Cykl artykułów o muszce jaki Wam zaprezentuję absolutnie nie stanowi kompendium wiedzy dla muszkarzy na temat tej metody a kierowany jest do tych, którzy dopiero zaczynają lub zastanawiają się jak zacząć.
Co należy wiedzieć na początek:
Wędkarstwo muchowe jak każda inna metoda rządzi się swoimi prawami. Tutaj wędkarz ma spore pole do popisu zarówno w metodach jak i taktyce. Generalnie można uznać, że muszka jest dla ludzi aktywnych, lubiących poszukiwać ryb i nowych miejsc, lubiących kontakt z przyrodą i w końcu ceniących sobie spryt
i konieczność zdobywania wiedzy o tym co w rzece żyje i dlaczego poszczególne gatunki ryb będących
w kręgu naszego zainteresowania zachowują się tak a nie inaczej. Dla kręcących własne muchy jest to dodatkowo bardzo wciągające wyzwanie, bowiem nie ma nic fajniejszego niż piękna ryba złowiona na własnoręcznie wykonaną przynętę.
Doskonałym materiałem na muszkarzy są bez wątpienia spinningiści, szczególnie ci wprawieni w pstrągowe klimaty dla których rzeka stanowi oderwanie od codzienności. Jestem przekonany, że statystyczny spinningista i jednocześnie miłośnik połowu pstrągów łowiąc swojego pierwszego ładnego potokowca na muchę wpada jak śliwka w kompot. Nie bez przyczyny większość muszkarzy to byli lub nadal aktywni spinningiści. Dzieje się to moim zdaniem głównie przez to, że subtelne branie i hol ryby wędką muchową, najczęściej przy pomocy samej ręki i lekkiego zestawu zapada głęboko w pamięć i wraca za każdym razem jak jesteśmy nad rzeką.
Wędkarstwo muchowe można z grubsza podzielić na kilka metod w zależności od obranej taktyki czy łowiska. I tak - przede wszystkim sucha mucha, mokra mucha, nimfa i streamer.
Wszystkie te metody mają oczywiście swoje wariacje i mniejsze lub większe udziwnienia, ale generalnie podział jest właśnie taki. Do suchych much zaliczamy wszystkie przynęty prowadzone powierzchniowo, mokre to zwykle niedociążone lub lekko dociążane muchy, które swobodnie unoszą się w toni wodnej, nimfa skupia w sobie wszelkie imitacje żyjątek związanych przeważnie ze strefa przydenną (najczęściej wszelkie larwy ale nie tylko!) natomiast streamer to zwykle imitacje wszelkich stworzeń dobrze pływających jak ryby, pijawki a nawet myszy, czy żaby – jest to metoda chyba najbardziej podobna do spinningu, choć aby skutecznie łowić streamerami potrzebne jest trochę doświadczenia i odpowiednio dobrany sprzęt pod konkretne łowisko i warunki.
Wędki muchowe...
Generalnie wędki muchowe można podzielić na jedno i dwuręczne. Dwuręcznych nie będę opisywał w ogóle bo to temat raczej już dla zaawansowanych wędkarzy. Jednoręczne muchówki natomiast, oprócz wiadomych cech wspólnych z innymi kijami czyli szybkością i akcją są zawsze podzielone na klasy AFTMA co mniej więcej odpowiada ciężarowi wyrzutowemu, ponieważ zależy bezpośrednio od ciężaru sznura. Chcąc być rzetelnym należy napisać, iż tak naprawdę klasa AFTMA nie dotyczy bezpośrednio samych wędek ale sznurów muchowych.
Ponieważ w metodzie muchowej nie rzucamy samą przynętą tylko sznurem, oznaczenie AFTMA to nic innego jak klasa ciężaru sznura mierzona wagą jego głowicy (głowica to przeważnie pierwsze 9 metrów sznura – czyli odległość na jaką zazwyczaj dokonuje się rzutów). I tak: najniższe AFTMA to najlżejsze sznury czyli też i najdelikatniejsze wędki. Im klasa AFTMA wzrasta tym kij posiada większą moc przez co też stosowany jest do połowu większych ryb i co za tym idzie należy dobierać do niego cięższe linki aby rzuty były optymalne (za lekka klasa linki w stosunku do AFTMA kija nie pozwala na odpowiednie naładowanie wędki i optymalny wyrzut a za ciężka oprócz oczywistych problemów z wyrzutem może spowodować nawet złamanie kija). Warto dodać tutaj, że klasa AFTMA nie jest też bezpośrednio związana z odległością rzutów a raczej z mocą wędki i wielkością łowionych na nią ryb.
Za standard dla połowu średniej wielkości ryb w naszych warunkach uznaje się kije w klasie AFTMA #4-6. Do kija zwykle dobieramy tej samej klasy linkę, choć w pewnych sytuacjach można pokusić się o przeciążenie kija linką wyższej klasy ale do tego dojdziemy już sami gdy nabędziemy doświadczenia i uznamy ze mamy taką potrzebę (np. bliskie rzuty rolowane w zakrzaczonych rzekach). Na razie ten temat zostawiamy w spokoju..
Linki, sznurki, sznureczki...
Tutaj wybór jest przeogromny i występuje dużo różnych zmiennych ale nie taki diabeł straszny. Najprościej ujmując linki (sznury) dzielimy ze względu na ich budowę, pływalność i rzecz jasna klasę AFTMA.
Generalnie są dwa zasadnicze rodzaje linek o których musisz wiedzieć zaczynając przygodę z muchą:
WF – Weight Forward – czyli linka jednostronnie przeciążona to linka, która posiada głowicę rzutową (czyli koniczną cześć zwężająca się ku końcowi) tylko z jednej strony. Idealna, jeśli planujemy dalsze rzuty (ponad 9 metrowe) ponieważ po wybraniu 9 metrów głowicy rzutowej standardowa linka WF staje się cieńsza przez co nie przeciąża kija i lepiej przelatuje przez przelotki.
DT – Double Taper - obustronnie koniczna, czyli taka posiadająca jakby dwie części rzutowe. Dzięki temu jeśli jedna strona się zużyje lub uszkodzi możemy ją odwrócić na kołowrotku i łowić drugą jej częścią. Minusem jest to ze przy dalszych rzutach przeciąża wędkę gdyż po 9 metrach nie zwęża się jak w przypadku WF tylko pozostaje jednakowo (maksymalnie) gruba co tez przekłada się na to, że zajmuje nieco więcej miejsca na szpuli kołowrotka niż tej samej klasy AFTMA linka WF.
Są oczywiście jeszcze linki cylindryczne, linki za skróconymi, lub wydłużonymi głowicami rzutowymi typu Long Belly ale moim zdaniem możemy je tutaj całkowicie pominąć.
Jeśli chodzi o same właściwości linek to dzielą się one na pływające, tonące oraz intermediate.
O ile tych pierwszych i ostatnich nie trzeba opisywać, tak linki tonące dzielą się dodatkowo na klasy tonięcia czyli szybkość tonięcia linki w sekundach. I klasa to linka wolno tonąca a VI klasa to najszybciej tonąca. Linki mogą też posiadać sama końcówkę tonącą bo niekoniecznie muszą tonąć całe. Jest to tzw „sink tip” używane często do połowu na streamery lub mokre muchy.
Doszliśmy więc już do momentu w którym powinniśmy bez problemu rozpoznać oznaczenie linek dostęonych na rynku i tak:
WF5F – to linka jednostronnie przeciążona, w klasie AFTMA #5, pływająca (F - floating)
DT6S (III) – to linka podwójnie koniczna w klasie AFTMA #6, tonąca (S – sinking) w trzeciej klasie tonięcia (średnio szybko tonąca).
Kołowrotek...
Kołowrotek i metodzie muchowej nie pełni tak ważnej roli jak przy spinningu. Stanowi głównie magazyn linki i ewentualnie podkładu i nie jest tak istotny na początku przygody z muchą – na lepsze kręciołki przyjdzie czas później, gdy zaczniemy łowić ryby przy których trzeba będzie dozować precyzyjnie hamulec, choć i to można przy odrobinie wprawy robić ręką. Najważniejsze w kołowrotku jest to aby dobrze wyważał wędkę, nie był za ciężki/lekki w stosunku do kija i zmagazynował nam całą linkę z podkładem. Zasada wyważania wędki muchowej jest podobna jak w spinningu z tym, że zawsze bierzemy poprawkę na ciężar linki na kołowrotku i tej przewleczonej przez przelotki bowiem na masę zestawu gotowego do akcji w dużej mierze składa się również masa sznura i nie można jej pominąć.
Dylemat nr 1 – jaki sprzęt wybrać?
To pytanie spędza sen z powiek każdemu, kto zaczyna przygodę z muchówką. Z doświadczenia mogę podpowiedzieć, że jeśli ma to być nasza pierwsza wędka to wybierzmy coś najbardziej uniwersalnego i zarazem łatwego w „obsłudze”. Myślę, że taką wędką będzie muchówka w klasie AFTMA #5 o długości około 9 stóp (275cm), która obsłużymy większość metod z jakimi przyjdzie nam się zmierzyć na początku i większość rzek na których przyjdzie nam łowić. Nie polecam początkującym wędki w mniejszej klasie niż #4 i większej niż #6 – na te kije przyjdzie czas jeśli sami zdecydujemy czego szukamy w wędkarstwie muchowym (np trocie, szczupaki, bolenie itp). Myśląc o przeciętnych pstrągach i lipieniach a także kleniach czy jaziach #5 będzie chyba najbardziej optymalnym wyborem. Z biegiem czasu przekonamy się, że na jesienne spotkania z lipieniem i suchą muchą, szczególnie na niedużych rzekach dużo lepiej będzie się sprawdzała #4 (dużo lepsza i delikatniejsza prezentacja niewielkiej suchej muchy i pewniejszy hol lipienia) a na streamera i większe pstrągi pożądana będzie #6. Tak więc wędka w klasie AFTMA #5 to taki złoty środek, którym na pewno obłowimy suchą muchę, mokra, nimfę i od biedy streamera który z uwagi na wagę przynęty wymaga cięższych linek i co za tym idzie mocniejszych wędek. Takim kijem też najszybciej nauczymy się rzucać i nie zmęczy nam ręki, gdyż nasze pierwsze rzuty na pewno będą nieporadne i siłowe.
Ze sprzętu dostępnego na rynku w przyzwoitej cenie na pewno z całą odpowiedzialnością mogę polecić dla początkujących kij Kongera World Champion Fly w klasie 4-5 (ewentualnie 5-6) lub Sheakspeare Agility Fly. Pamiętajmy o tym, aby do kija dobrać odpowiednią linkę. Na początek jeśli to będzie jedna linka to kupmy pływającą, jeśli dwie linki to oprócz obowiązkowej pływającej możemy się zaopatrzyć w dodatkową tonącą np. w III klasie tonięcia. Warto więc przy okazji pomyśleć aby zakup kołowrotka uwzględniał dodatkowa szpulę.
Moim pierwszym kijem był właśnie 9 stopowy Konger World Champion Fly AFTMA 4-5 z linką WF5F. Z linek na początek można śmiało polecić Cortland 333+, Sheakspeare Worchestershire itp, szczególnie ta druga jest świetną linka w przystępnej cenie. Możemy pokusić się również o Airflo. Scientific Anglers... - w zasadzie wybór jest przeogromny. Nie kupujmy za to linek bardzo tanich. Uważam ze dolną granica dla przyzwoitej linki jest tu 100zł (przy nowej lince). Dla szukających sprzętu polecam przeglądaniu for muchowych (Flytiers i FlyFishing) gdyż tam często można znaleść ciekawe okazje i kupic ciekawy a częto niewiele używany sprzęt za niewielkie pieniądze.
Pamiętajmy też, że kupując kołowrotek musi on mieć oprócz odpowiedniej do wędki wagi możliwość magazynowania sznura muchowego odpowiedniej klasy AFTMA ponieważ im wyższa klasa tym linka grubsza i małe kołowrotki przeznaczone do linek w klasie 3-4 nie pomieszcza już linki w klasie 5-6, szczególnie jeśli to będzie linka DT, nie mówiąc już o podkładzie, który na wszelki wypadek lepiej mieć i daj Boże Wam go wykorzystać podczas holu ;)
To na razie tyle, w kolejnym odcinku zajmiemy się składaniem tego wszystkiego do kupy, niezbędnymi akcesoriami dodatkowymi i pierwszymi rzutami.
Opracowanie i foto "geddy"
diagram sznurów pochodzi ze strony United Kingdom Saltwater Fly Fishing www.ukswff.co.uk