Nóż to chyba najważniejsze narzędzie w historii ludzkości, służące mu od kiedy zszedł z drzewa.
Od zarania dziejów ostrza osadzane były na różnych trzonkach i służyły do polowania, oprawiania zwierzyny, budowania domostw czy do rozwiązywania sporów między plemionami.
Pierwotni ludzie wytwarzali ostrza różnego kształtu i wielkości w zależności od potrzeb, tak więc od samego początku możemy mówić o specjalizacji w tej dziedzinie.
Dziś wszelkiego rodzaju ostrza służą nam do tych samych celów co pierwotnie. Wybór tylko mamy nieco większy.
Jakie cechy decydują o tym, że nóż jest lepszy lub gorszy? Jest ich kilka i postaram się jak najkrócej przedstawić.
Podstawową cechą noża jest materiał, z którego jest wykonane ostrze. Najczęsciej jest ono zrobone ze stali, choć bywają też wykonane z tytanu, ze spieków ceramicznych czy stopów kobaltu, a nawet innych materiałów.
Stal to najczęściej wykorzystywany materiał do produkcji noży. Jest to nic innego jak stop żelaza z węglem oraz innymi pierwiastkami, takimi jak chrom, wanad, molibden. Jakość stali zależy od składu chemicznego oraz obróbki termicznej, czyli hartowania.
Podstawowe cechy stali to: wytrzymałość, odporność na ścieranie, sprężystość, odporność na pęknięcia. Tak jak pisałem powyżej, zależą one od składu chemicznego i sposobu hartowania. Warto w tym miejscu nadmienić, w procesie obróbki poprawienie jednej z cech może powodować pogorszenie innej, np. zwiększenie twardości może powodować zmniejszenie odporności na pęknięcia.
Wniosek z tego taki, że stal stali nie równa i może się różnić od siebie jakością tak bardzo, jak bardzo różni się jej cena. Dlatego jeden nóż możemy kupić już za 20 zł, a za inny będziemy musieli zapłacić kilkaset, albo i jeszcze więcej.
Jakimi cechami powinien się charakteryzować dobry nóż dla wędkarza?
Najważniejsza jest odporność na korozję - tu nie może być żadnych kompromisów, nóż będziemy wykorzystywali przecież najczęściej nad wodą, jeśli jest to woda morska, to słabą stal szlag trafi już po jednym dniu użytkowania. rzeczą oczywistą jest, że nóż nie może się szybko tępić, ale ważne też, żeby można go było dość łątwo naostrzyć.
Należy pamiętać, że im twardsza stal, tym trudniej się ją ostrzy. Noża wykonanego z wysokiej jakości, twardej stali nie naostrzymy na zwykłej, kamiennej ostrzałce, tylko na diamentowej, które są zdecydowanie droższe (przynajmniej te dobrej jakości). Poza tym o twarde ostrze należy dbać i często je ostrzyć, zbyt duże stępienie jest równoznaczne z potrzebą długiego i żmudnego ostrzenia. Dla większości z nas najlepsze będą więc ostrza, które można w miarę szybko naostrzyć na zwykłej osełce.
W przypadku noży do filetowania to oprócz odpowiedniego kształtu i długości ostrze musi być cienkie
i bardzo sprężyste. Delikatne ostrze takiego noża jeśli jest wykonane z kiepskiej stali, może się złamać, poza tym dokładne wykrojenie filetów może być dużo trudniejsze niż w przy użyciu dobrej klasy noża.
Kolejnym ważnym pytaniem, jakie powinniśmy sobie zadać przy wyborze noża nad wodę, jest to, czy ma to być klasyczny nóż, czy może narzędzie wielofunkcyjne, czyli tzw. multitool?
Każdy z nich ma zarówno zalety jak i wady, należy się więc zastanowić czego będziemy potrzebować nad wodą bardziej.
A teraz konkretnie.
Klasyczny nóż składany Silver Creek Versa amerykańskiej firmy Buck Knives to jedna z lepszych propozycji dla wędkarzy. Posiada wszystkie cechy, jakimi powinien charakteryzować się nóż do trudnych warunków. Wykonane z wysokiej jakości stali nierdzewnej, pokryte powłoką tytanową otrze nie rdzewieje nawet
w kontakcie z słoną wodą. Nóż jest bardzo ostry i bardzo powoli się tępi, jednocześnie naostrzenie go nie nastręcza większych problemów. Ostrze ma długość 10 cm, a jego część bliżej rękojeści posiada ząbki.
Są one również bardzo ostre i pozwalają łatwo przeciąć np. nylonową linę, bywają również pomocne podczas skrobania ryb.
Jest to nóż składany dzięki czemu bez problemu mieści się w kieszeni, możemy go również nosić
w estetycznej pochewce przypinanej do paska od spodni. Rękojeść tego noża doskonale leży w dłoni, nie jest to tylko kwestia wyprofilowania, ale również użytego do jej pokrycia tworzywa. Pewnie niektórym będzie się wydawało, że do jego rozłożenia potrzeba obu rąk - nic bardziej mylnego. Nóż można bez problemu otworzyć jedną ręką i przy użyciu jednej ręki złożyć.
Warto zauważyć, że mimo tego, że jest to nóż składany, to podczas użytkowania zachowuje się jak klasyczna finka, mam na myśli spasowanie ruchomych elementów i brak jakichkolwiek luzów.
Silver Creek Versa to bez wątpienia nóż na miarę potrzeb wymagającego użytkownika.
Solidne wykonanie z wysokiej jakości materiałów dają gwarancję komfortu użytkowania przez wiele lat. Jest to model, którego kupno powinien rozważyć każdy, kto planuje kupno noża na lata.
Jeżeli zamiast klasycznego noża wolicie mieć w sojej kieszeni multitoola, to również musi się charakteryzować właściwościami gwarantującymi długowieczność przy eksploatacji w niekorzystnych warunkach. Takim właśnie multinarzędziem jest X-Tract firmy Buck Knives.
Wykonany jest z tej samej stali co wcześniej wspominany nóż, więc nie będę się powtarzał co do wartości użytkowych ostrza. Jak każde narzędzie wielofunkcyjne również i to może posłużyć w wielu przypadkach,
z którymi nie poradzi sobie klasyczny nóż.
Jakie funkcje kryje w sobie X-Tract?
Oczywiście ma nóż, nieco krótszy, bo długości 7,6 cm, ale bardzo bardzo ostry. Spasowanie ostrza z rękojeścią jest doskonałe
i podczas cięcia nie da się wyczuć żadnych luzów. Wbudowane szczypce ze sprężyną pozwalają na na prawdę mocny chwyt małych elementów. Dzięki ich mądremu zaprojektowaniu są dużo większe
i lepiej leżą w dłoni niż można by się było spodziewać po tej wielkości scyzoryku. Oprócz noża i szczypcy X-Tract posiada również inne narzędzia, takie jak przecinak do drutu, śrubokręt krzyżakowy
oraz płaski, a nawet otwieracz do butelek.
Multitool Buck'a to bez wątpienia rzecz, która potrafi uratować skórę
w wielu sytuacjach, kiedy będziemy potrzebować czegoś więcej niż tylko noża, z kolei jego stosunkowo krótkie ostrze w niektórych przypadkach może się okazać nieco za krótkie.
Co więc wybrać? Na jaki model się zdecydować? Na te pytania musicie sobie odpowiedzieć sami, w zależności od swoich oczekiwań. Jedyne, co nie podlega dyskusji to fakt, że noże Buck Knives niezależnie od modelu prezentują doskonałą jakość.
Mam nadzieję, że opisane przez mnie spostrzeżenia na temat tych noży będą dla Was pomocne, a nóż,
który wybierzecie będzie Wam służył tak dobrze jak mi.
Robert "Wodziniak" Wodziński
